โฉนดที่ดิน เป็นหนังสือที่ใช้แสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน โดยจะมีการออกให้ตามประมวลกฎหมายที่ดิน ซึ่งจะช่วยบอกให้ทราบว่าเจ้าของที่ดิน เป็นผู้ที่ถือกรรมสิทธิ์ของที่ดินไว้อย่าสมบูรณ์ มีสิทธิ์ที่จะใช้ประโยชน์, ซื้อ-ขาย และขัดขวางผู้อื่นที่เข้ามาในที่ดิน และไม่เกี่ยวข้องได้ตามกฎหมาย ทั้งนี้โฉนดที่ดินก็มีอยู่หลากหลายแบบ แต่ละแบบมีความแตกต่างกัน แล้วจะมีประเภทไหนบ้าง และมีกี่แบบ ในบทความนี้จะมาอธิบายให้ได้เข้าใจกันมากขึ้น

ประเภทของโฉนดที่ดิน ที่ควรรู้ก่อนเลือกซื้อ

1. โฉนดที่ดิน น.ส.4 / อช.2 (ครุฑแดง) 

โฉนดที่ดิน น.ส.4 / อช.2 (ครุฑแดง) เป็นโฉนดที่ดินประเภทสำหรับที่อยู่อาศัย โดยเป็นที่ดินที่อยู่ในกทม. และปริมณฑล เป็นโฉนดที่จะมีการแสดงกรรมสิทธิ์การถือครองแบบ 100% ในส่วนของโฉนดบ้านจะเรียกกันว่า น.ส.4 และหากว่าเป็นคอนโดก็จะเรียกโฉนดว่า อช.2 ภายในโฉนดจะมีการระวางรูปถ่ายทางอากาศ, ตำแหน่ง, เนื้อที่ และขอบเขตที่ชัดเจน นั่นก็เพื่อที่จะให้ง่ายมากขึ้นในการซื้อขาย และจดจำนองกับธนาคารได้แบบ 100% รวมถึงจะต้องระบุผู้ถือกรรมสิทธิ์ และการเปลี่ยนแปลงเจ้าของกรรมสิทธิ์เอาไว้แบบชัดเจนด้วย

2. เอกสารที่ดิน น.ส.3ก. (ครุฑเขียว) 

เอกสารที่ดิน น.ส.3ก. (ครุฑเขียว) เป็นเอกสารในการแสดงสิทธิประโยชน์บนที่ดินผืนนั้น ๆ แบบไม่ใช่เจ้าของ เช่น ที่ดินที่มีสิทธิในการทำสวน หรือปลูกบ้าน ภายในโฉนดจะต้องมีการระวางรูปถ่ายทางอากาศ, ตำแหน่ง, เนื้อที่ และขอบเขตที่ชัดเจน ซึ่งจะสามารถซื้อขาย, แลกเปลี่ยน, จดจำนอง และยื่นเรื่องเปลี่ยนเป็นโฉนดที่ดินแบบ น.ส.ได้ ทั้งนี้ที่ดินจะต้องไม่อยู่ในพื้นที่ซ้อนทับกับป่า

3. เอกสารที่ดิน น.ส.3 (ครุฑดำ) 

เอกสารที่ดิน น.ส.3 (ครุฑดำ) เป็นเอกสารแสดงสิทธิที่มีไว้เพื่อการทำการเกษตรโดยเฉพาะ ภายในโฉนดจะไม่มีการระวางรูปถ่ายทางอากาศ, ตำแหน่ง, เนื้อที่ และขอบเขตที่ชัดเจนเอาไว้ แต่สามารถที่จะทำการซื้อขาย และแลกเปลี่ยนได้ ทั้งนี้ก็จะต้องมีการรังวัดที่ดิน และรอประกาศอย่างเป็นทางการจากราชการเป็นเวลา 30 วัน 

4. เอกสาร สปก 4-01 

เอกสาร สปก 4-01 เป็นเอกสารที่ดินที่รัฐมอบให้กับเกษตรกร โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้เป็นแหล่งทำมาหากิน จากการทำเกษตรกรรมเท่านั้น ซึ่งสามารถใช้ประโยชน์จากที่ดินได้ เพียงแค่ว่าจะไม่ได้เป็นเจ้าของที่ดิน จึงไม่สามารถซื้อขาย, แลกเปลี่ยน หรือจดจำนองได้ สิ่งที่ทำได้คือการส่งต่อให้เป็นมรดกแก่ลูกหลานได้ ซึ่งทั้งนี้จะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงเป็นโฉนดที่ดินประเภทอื่น ๆ ได้นั่นเอง

ทั้งหมดนี้ก็เป็นประเภทของโฉนดที่ดิน รูปแบบต่าง ๆ ว่ามีแบบไหนบ้าง แล้วแต่ละแบบมีความแตกต่างกันอย่างไรบ้าง ซึ่งเป็นสิ่งที่ต้องรู้ไว้ก่อนการเลือกซื้อที่ดินต่าง ๆ ที่สำคัญก่อนการเลือกซื้อที่ดิน ไม่ว่าจะเป็นที่ดินไหนก็ตาม ควรทำการตรวจสอบกับทางกรมที่ดินให้เรียบร้อยก่อน ว่าโฉนดที่ดินมีปัญหาอะไรหรือไม่ เพื่อให้โดนหลอกขาย หรือเกิดปัญหาขึ้นในภายหลัง